Bizden Haberler

GERİ KAZANIM KATILIM PAYI

GERİ KAZANIM KATILIM PAYI (GEKAP)

1. Bilindiği üzere plastik poşetler için geri kazanım katkı payı, 1 Ocak  2019 tarihinde başlamıştı.
2. Bu uygulama, diğer kalemler için de 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle başlamıştır. Katılım payları alınacak plastik poşet dışındaki diğer kalemler başlıca şöyle; ambalajlar, bitkisel yağlar, elektrikli ve elektronik eşyalar, zirai-beşeri ilaçlar, lastikler, pil ve akümülatörler ve madeni yağlar.
3. 31/12/2019 tarihli ve 4. Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmeliğe göre BU VERGİ; poşetler için  nihai tüketiciye satışı yapan satış noktalarından, diğer ürünler  için ise piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan  tahsil  edilecektir. 05.2.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan tebliğde; plastik poşet dışında ki diğer ürünlerle ilgili yeni uygulamanın detayları düzenlenmiştir. Bu tebliğdeki özet bilgiler aşağıdadır.
4. GEKAP (Poşet) Beyannamesi adıyla, plastik poşet satışı ve diğer kalemlere ait payların tamamı için tek beyanname olarak verilecektir. Bu beyanname; tüm mükellefler için üç aylık olarak elektronik ortamda verilecektir. Örneğin 1-3.aylar için beyanname, Nisan ayı sonuna kadar verilecek ve aynı sürede ödemesi yapılacaktır. Not: 22.3.2020 tarihinde yapılan değişiklik ile, 2020 yılına mahsus olmak üzere tüm mükellefler için 6 aylık olarak beyanname verilecektir.
5. Yönetmelikte belirtilen iade şartları doğrultusunda iade alınan ürünlere isabet  eden ve ilgili dönemde beyan edilen geri kazanım katılım payı tutarını  plastik  poşetler  için  oluşan  geri  kazanım  katılım  payı hariç olmak üzere, beyan edecekleri toplam katılım payından mahsup edebileceklerdir. İade almaktan maksat; piyasaya arz edilen ürünlerin cayma hakkının kullanılması, sözleşmeden dönülmesi, sözleşmenin feshi veya garanti ayıplı mal kapsamında geri alınmasıdır.
6. Mahsuplaşma işlemleri,  01.1.2020 tarihinden itibaren yurt içinde piyasaya sürülen ve geri kazanım katılım payı alınan ürünler için geçerlidir.  Bir beyan döneminde mahsup edilecek geri kazanım katılım payı tutarı toplamı, mükelleflerin beyan edecekleri geri kazanım katılım payı toplam tutarından fazla ise aradaki fark bir sonraki beyan dönemine devredilecektir. Ancak plastik poşetlere yönelik iade ve mahsup işlemi yapılamaz.
7. Piyasaya sürenin belirlenmesinde; söz konusu ürünlerin ilk defa piyasada yer alması için yapılan  teslim faaliyeti (gerçek veya tüzel kişiler arasındaki değişim) esas alınır. Bu ürünler için GEKAP yükümlülüğü, satış veya diğer yollarla bu ürünler üzerindeki tasararuf hakkını alıcıya veya alıcı adına hareket edenlere devredenlerin yurtiçine ilk tesliminde doğmaktadır. Yani piyasaya sürenler, geri kazanım katılım payından sorumludurlar. Tedarikçiden temin edilen malların üzerine kendi adını, işaretini/markasını koyarak veya kendini üretici/piyasaya süren olarak tanıtarak mal arz edenlerden de GEKAP alınır.
8. İhraç edilen ürünler için GEKAP hesaplanmaz. Ülke genelinde bakanlıkça belirlenen eseslara göre depozite sistemi kuranlar, bu ürünler için GEKAP kapsamına girmezler.
9. Katılım payına tabi olan ürünlere dair EK-1 sayılı listeyi incelemek için lütfen burayı tıklayınız. Bu listedeki GEKAP tutarlarından birkaçı şöyledir:

Lastik (binek araç)	2TL/adet	Beşeri-Zirai-Veteriner İlaçları	1kr/kutu
Lastik (Otobüs-kamyon vb)	4TL/adet	P.İçecek Ambalajları 0,33litreye kadar	1kr/adet
Akü (kurşun Asitli)	20kr/kg	Plastik İçecek Ambalajları 0,33-0,75 lt	2kr/adet
Akü (Nikel Kadyumlu)	50kg/kg	P.İçecek Ambalajları 0,75-1,5 lt	3kr/adet
Çinko Karbon Piller	2TL/kg	Kağıt Karton Ambalajlar	20kr/kg
Alkali Silindirik Piller	2TL/kg	Metal İçecek Ambalajları	3kr/adet
Diğer Şarjlı Piller	5TL/kg	Kompozit Kağıt Karton Ambalaj 0,25Litreye kadar	1kr/adet
Madeni Yağ	50kr/kg	K.Kağıt Karton Ambalaj 0,25-0,5 lt	2kr/adet
Bitkisel Yağ	10kg/kg	K.Kağıt Karton Ambalaj  0,5 lt üzeri	4kr/adet
Televizyon-Monitör	20kr/kg	Cam Ambalaj 0,25Litreye kadar	1kr/adet
Bilişim Telk. Ekipmanları	20kr/kg	Cam Ambalaj 0,25-0,5 lt	2kr/adet
Aydınlatma Ekipmanları	10kr/kg	Cam Ambalaj 0,50-1 lt	3kr/adet
Küçük Ev Aletleri	20kr/kg	Cam Ambalaj 1,00-5 lt	5kr/adet
Beyaz Eşyalar	25kr/kg	Cam Ambalaj 5 lt üzeri	10kr/adet
Buzdolabı-Soğutucular-Klimalar	25kr/kg	Ahşap Ambalajlar	10kr/adet

Bu tablodaki tutarlar, 2020 yılı için geçerli olup; Bakanlıkça bu tutarlar her yıl yeniden güncellenmektedir.

2021 yılı tutarlarını incelemek için buraya tıklayınız.

2022 yılı tutarlarını incelemek için buraya tıklayınız.

2023 yılı tutarlarını incelemek için buraya tıklayınız. Ancak 1.8.2023 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden belirlenen listeyi incelemek için buraya tıklayınız.

2024 yılı tutarlarını incelemek için buraya tıklayınız.

2025 yılı tutarlarını incelemek için buraya tıklayınız.

10.a) Ambalajlar; içerisinde bulunan, taşınan, korunan, saklanan ve/veya satışa sunulan ürün/eşya/malzemelerin Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde olup olmamasına, bu ürün/eşya/malzemelerin tehlikeli veya tehlikesiz özellik gösterip göstermemesine bakılmaksızın geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi tutulur.

b) Satış yerlerinde doldurulmak üzere tasarlanan ve bu şekilde kullanılan ürün/eşya/malzemeler ile satış yerlerinde satılan, doldurulan ya da doldurulması tasarlanan ve bu şekilde kullanılan tek kullanımlık ürün/eşya/malzemeler ambalaj olarak kabul edilir. Bu kriterleri sağlamayan veya tekrar aynı amaçla bağımsız kullanımı mümkün olanlar orijinal ürün/eşya/malzemeler olarak kabul edilirler ve ambalaj olarak tanımlanmazlar.

c) GEKAP açısından ambalaj türleri şöyledir: Plastik, cam, kağıt-karton, metal, ahşap ve kompozit (farklı maddelerin karışımıyla elde edilen) ambalajlar. 

11.Birincil ambalaj : Ürünlerin kullanıcı veya tüketicilere ulaştırılmasında en küçük satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan, ürünle doğrudan veya kısmen temas halinde olabilen ambalajlar ve bunların orijinal parçalarını (satış birimini tamamlamak için gereken diğer ambalaj bileşenlerini örneğin, kapak/tıpa, etiket, zımba teli dahil) ifade eder. Örnek; Bitkisel yağ şişeleri, deterjan kapları ile elektrikli ve elektronik eşyaların karton kutuları (birincil ambalaj için kullanılan etiket, ürünü destekleyici strafor/köpük, vb. parçalar dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir. Öte yandan alüminyum folyo ve streç film ruloları, temizlik kağıdı ruloları, iplik makarası gibi satış noktalarında ürünlerin satışa sunumu amacıyla kullanılan rulo, makara, bobin ve benzerleri de ambalaj olarak değerlendirilmektedir.  

12.İkincil ambalaj : Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin değişmesine neden olmayan ambalajdır. Örnek: Birden fazla içecek ambalajını bir arada tutmak için içecek ambalajlarını sararak çevreleyen plastik film ile tutamaçlar ve tabanlıklar ikincil ambalajdır. Yada birden fazla ambalajlı ürünü bir arada bulunduran karton kutular ikincil ambalajdır. Satış yerlerine ambalajlı ürünlerin gönderilmesi esnasında kullanılan plastik veya ahşap paletler, üçüncül ambalajdır.

13.Ambalajsız ürünlerin satış noktalarında; kapsama giren ambalaj türleriyle ambalajlanarak satılması halinde, GEKAP yükümlülülüğü doğmaktadır.  Ücretlendirmeye tabi olmayan 40 mikron altındaki plastik poşetler ile diğer torbalar, ambalaj olarak değerlendirilir ve geri kazanım katılım payına tabidir. Geri kazanım katılım payından piyasaya sürenler (satış noktaları, eczaneler, kargo firmaları vb.) ambalaj cinsine göre kilogram bazında sorumludur.

14.Örnek-1 : Bir mağaza sattığı ürünlerin taşınması için tüketicilere ücretsiz olarak kâğıt torba vermektedir. Bu torbaların ambalaj olarak değerlendirilmesi sebebiyle, bu mağaza GEKAP ödemek zorundadır. Öte yandan döner, çiğ köfte, etli pide, yaş pasta, et-tavuk gibi satışlarını paketleyerek satanlar da kullandıkları kutu, kağıt, streç film, pet tabak gibi tüm ambalajlar için GEKAP ödemek zorundadırlar.

Not: Covid-19 salgını nedeniyle alınan tedbirler kapsamında kahveci, pastane, berber, turistik tesis, lokanta gibi bazı sektörlerde tek kullanımlık bardak, örtü, kaşık, streç film gibi malzemeleri kullanmak zorunda oldukları unutulmamalıdır.

15.Örnek-2 : a) Bir kafeterya, çay, kahve, pasta gibi içecekleri/yiyecekleri müşterilerine cam, porselen fincanlarda ve tek kullanımlık bardak ve tabaklarda (kapaklı ve/veya kapaksız, kağıt-karton ve/veya plastik ağırlıklı kompozit malzemeden imal edilmiş) sunmaktadır. Müşterilerine çay/kahve satışında kullandığı tek kullanımlık bardakları, üretici bir firmadan boş olarak satın almaktadır. Bu durumda; bu kafeterya, kullandığı tek kullanımlık bardakları veya tek kullanımlık tabakları piyasaya süren konumunda olduğu için GEKAP ödemek zorundadır. Bu kafeteryanın, tekrar kullanılabilir cam ve porselen fincanlar için yapacağı bir işlem yoktur. Öte yandan tek kullanımlık bardakları üreterek, bu kafeteryaya satan firmanın da yapacağı bir işlem yoktur.

b) Diğer yandan konfeksiyon ürünleri satışını gerçekleştiren (T) kişisinin faaliyet konusu sadece konfeksiyon ürünleri satışını gerçekleştirmek olup; müşterilerine tek kullanımlık bardaklar ile sıcak/soğuk içecek ikramı yapmaktadır. Bu durumda, (T) kişisi satış noktası olması sebebiyle sıcak/soğuk içecek ikramında kullandığı tek kullanımlık bardaklar için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü bulunmaktadır.

Ancak 23.7.2020 tarihli değişiklik ile; "Bu durumda (T) kişisi içecek satışı yapmadığı için, tek kullanımlık bardaklar için GEKAP yükümlülüğü yoktur" olarak değişmiş ve şu açıklama eklenmiştir; "Ancak bu firma aynı faaliyet alanında yiyecek/içecek satışı yapıyorsa; satış/ikram amaçlı olarak kullandığı tek kullanımlık bardak ve tabaklar için GEKAP ödemek zorundadır."

16.Geri kazanım katılım payı tahsil edilecek ürünlerin (sadece Lastik, Akümülatör, Madeni Yağ, Bitkisel Yağ, Elektrikli ve Elektronik Eşya, Pil, İlaç) birincil ambalajları için beyanname verilecek ama GEKAP ödenmeyecektir. Ancak Çevre Kanunu Ek-1 sayılı listesinde gösterilen geri kazanım katılım payı alınacak ürünlerden yönetmelik gereği (5.maddesinin 10-11-12. ve 16.fıkrası gereğince) GEKAP ödemesi yapılmadığı durumlarda, bu ürünlerin birincil ambalajları için beyanname verilecek ve GEKAP ödenecektir. Yönetmeliğin ilgili fıkraları şöyledir;

(10) Piyasaya arz edilecek araçlar ile elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminde orijinal eşya/parça olarak kullanılan ve Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünler için araç ile elektrikli ve elektronik eşyayı piyasaya sürenler tarafından beyan yapılır ancak bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez.

(11) Piyasaya arz edilecek araçlar ile elektrikli ve elektronik eşyaların orijinal eşya/parçası olarak kullanılan ve Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünler için bu ürünleri sadece araç ile elektrikli ve elektronik eşya üretiminde orijinal eşya/parça olarak kullanılmak şartıyla piyasaya sürenler tarafından beyan yapılır, ancak bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez. Orijinal eşya/parça tanımına uymasına rağmen münferit olarak piyasaya arz edilen Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünler için geri kazanım katılım payı beyanı yapılır ve geri kazanım katılım payı tahsil edilir.

(12) Bu Yönetmelik kapsamında yer alıp geri kazanım katılım payına tabi olan ürünlerden ambalajlı olarak piyasaya sürülenlerin birincil (satış) ambalajları için beyan yapılır ancak bu ambalajlar için geri kazanım katılım payı tahsil edilmez. Bu ürünlerin birincil ambalajları haricindeki diğer ambalajları için geri kazanım katılım payı tahsil edilir.             

(16) Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden bitkisel yağ ve madeni yağların Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılması durumunda hammadde olarak tedarik edilen bu ürünlerin ithalatçıları/üreticileri tarafından beyan yapılır, ancak hammadde olarak kullanılan bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez.

17.Ayrıca, geri kazanım katılım payına tabi olup olmamasına bakılmaksızın ürünlerin birincil ambalajları olarak kabul edilenler haricindeki diğer ambalajları için de geri kazanım katılım payı tahsil edilecektir.

18.Ambalajlar için geri kazanım katılım payı uygulaması sadece bu ambalajların bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzı için kullanılması durumunda geçerli olup, herhangi bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzına yönelik kullanılmayan ambalajlar için geri kazanım katılım payı uygulanmaz. Ambalaj üreticilerinin üreterek/ithal ederek piyasaya sürdükleri boş ambalajlar için GEKAP yükümlülüğü yoktur. Ancak boş olan ambalajları saklama, satış, taşıma gibi amaçlarla kullandıkları ambalaj malzemeleri için GEKAP ödeme yükümlülüğü vardır.

19.Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olmayan ürün/eşya/malzemelerin ambalajlarında, birincil ambalaj ve/veya diğer türlerdeki ambalajları için bir ayrım söz konusu olmayıp bu ürün/eşya/malzemelerin tüm ambalajları için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü geçerli olacaktır.

20.Örnek-3 : Bir firma, H satış noktası adına fason üretim yapmakta ve ambalajlı olarak bu noktaya satış yapmaktadır. H satış noktası ise, aldığı bu peynirleri tüketicilere satmaktadır. Bu durumda H satış noktası, piyasaya süren konumunda olduğu için GEKAP ödemek zorundadır.

21.Örnek-4 : Şampuan üretimi faaliyetinde bulunan (D) gerçek/tüzel kişisi kendi adı ve/veya ticari markasıyla ambalajlı şampuanları toptancı olan (E) gerçek/tüzel kişisine satmıştır. Toptancı (E) gerçek/tüzel kişisi tarafından ambalajlı şampuanlar (F) satış noktasına, (F) satış noktası tarafından ise müşterilere/tüketicilere satılmıştır. Bu faaliyet çerçevesinde şampuan ambalajlarının (E) toptancısına satışı (arzı) esansında oluşacak geri kazanım katılım payından piyasaya süren olarak (D) gerçek/tüzel kişi sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.

22.Örnek-5 : Bir firma, cep telefonu üretimi yaparak bu ürünleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde; piyasaya süren olarak GEKAP ödemek zorundadır.

23.Örnek-6 : Cep telefonu ile birlikte piyasaya arzı gerçekleşen pil, şarj cihazı, kulaklık “Bilişim telekomünikasyon ekipmanları” altında değerlendirilir. Diğer yandan, cep telefonu pilinin münferiden piyasaya arz edilmesi durumunda “pil” kategorisi altında değerlendirilir.

24.Örnek-7 : (A) firması, akümülatör üretimi yaparak bu ürünleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde GEKAP ödemek zorundadır. Ancak aynı firma, (C) firmasına ürettirdiği traksiyoner akümülatörleri kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmesi halinde de; (A) firması yine piyasaya süren olarak GEKAP ödemek zorundadır. Ama (C) firması tedarikçi olup, geri kazanım katılım payından sorumlu değildir.

25.Konuyla ilgili olarak Bakanlıkça

a) İlk açıklanan Usul ve Esasları okumak için lütfen buraya tıklayınız 

b) Bu esaslarda 29.6.2020 tarihinde bazı değişiklikler yapılmış olup, bu değişiklikler için lütfen buraya tıklayınız.

c) Bu esaslarda 23.7.2020 tarihinde bazı değişiklikler yapılmış olup, bu değişiklikler için lütfen buraya tıklayınız.

26. Madeni ve bitkisel yağların, kapsama giren ürünlerin imalatında hammade olarak kullanılması halinde; ithalatçıları/üreticileri tarafından GEKAP beyanı yapılır ama ödeme yapılmaz. 

27. İçme sütü, aromalı süt ile bebek sütü dışındaki tüm içeceklerin ambalajları için GEKAP ödenecektir.

28.Öte yandan GEKAP tutarlarının satış belgelerinde ayrıca gösterilip gösterilmeyeceği belirsizliğini korumaktadır. Ambalajı için kilogram başına 20kr ödenmesi gereken ambalajlı bir ürünü; üretici firma, taneler halinde perakende olarak tüketiciye satması durumunda GEKAP nasıl hesap edileceği veya satış belgesinde göstermek istese bile durumun detayları hakkında belirsizlik söz konusudur. GEKAP hususuna dair kayıt ve belgelerin en az 5 yıl saklanması da zorunludur.

29. Örnek-8 : Peynir üreticisi G firması, kâr amacı gütmeyen bir yardım kuruluşuna ihtiyaç sahiplerine verilmek üzere amabalajlı peynir vermektedir. Bu peynirlerler, olduğu gibi yada yeniden ambalajlanarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmaktadır. Bu durumda, hem G firması için hem de hayır kuruluşu için GEKAP Yükümlülüğü doğmamaktadır.

30. Örnek-9 : Eğitim öğretim faaliyeti gösteren okul, öğrenci-personel ve ziyaretçilerine su sebillerinden tek kullanımlık bardaklar ile su ikram etmektedir. Bu durumda okul, satış noktası olarak değerlendirilmediği için GEKAP yükümlülüğü doğmamaktadır. Ancak okul içindeki kantinde yiyecek/içeceklerin tek kullanımlık bardak/tabaklarda sunulması halinde, kantin işletmecisi GEKAP yükümlüsüdür. 

31.Çevre Bakanlığı'nca hazırlanmış olan sıkça sorulan sorular (SSS) hakkında hazırlanan ilgili sayfayı okumak için buraya tıklayınız.

32. Mevzuatımıza yeni giren bu uygulama; çok geniş bir alanı kapsamakta olup, birçok mükellefi ilgilendiren bir husustur. Öte yandan bu uygulamaya aykırı davrananlar hakkında çok ağır cezalar söz konusu olup, bu cezalardan bazıları özetle şöyle;

a) Bildirim ve beyan yükümlülüğünü zamanında ve/veya tam olarak yerine getirmeyenlere 22.109TL idari para cezası kesilir

b) GEKAP ödemesini kanuni süresinde yapmayanlara, katılım payı tutarının fazlasıyla idari para cezası uygulanır

c) Bildirim ve beyanlarda yanlış/yanıltıcı beyanda bulunanlar, 6 aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır

d) Bu uygulamaya ait idari para cezaları, 3 yıl içinde ilk tekrarında bir kat artırılarak, ikinci ve sonraki tekrarlarda 2 kat artırılarak uygulanır